دریایی از فرصت برای علاقه‌مندان پژوهش و تحقیق | درباره کسب‌وکار حوزه مهندسی شیمی چه می‌دانید؟

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا، حسین عقابی؛ دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به‌تازگی حکم ارتقای مرتبه علمی فاطمه میرزایی‌قلعه‌قبادی از اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر از استادیاری به دانشیاری را ابلاغ کرد.

فاطمه میرزایی‌قلعه‌قبادی عضو هیئت علمی و مدیر گروه مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر است که در مرکز تحقیقات پدیده‌های انتقال و محیط‌زیست این واحد دانشگاهی، استاد راهنمای بیش از ۱۲۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری بوده و انتشار بیش از ۱۰۰ مقاله داخلی و خارجی حاصل تحقیقات و پژوهش در دوران علمی اوست.

بیشتر بخوانید:

دلیل کمبود شغل برای فارغ‌التحصیلان رشته شیمی چیست؟

وقتی پژوهش برای حل مشکل تولید هدفمند می‌شود

خبرنگار خبرگزاری آنا به مناسبت ارتقای عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر و به‌منظور آگاهی بیشتر داوطلبان و علاقه‌مندان به ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی با میرزایی‌قلعه‌قبادی گفت‌وگو کرده است که در ادامه خواهیم خواند.

آنا: رشته مهندسی شیمی چه جایگاهی در دانشگاه‌های کشور دارد؟

میرزایی‌قلعه‌قبادی: رشته مهندسی شیمی(Chemical engineering) سال ۱۳۳۷ در دانشگاه امیرکبیر تهران راه‌اندازی شد. پس از آن در اکثر دانشگاه‌های رتبه‌دار کشور مانند صنعتی شریف، تهران، تربیت مدرس، امیرکبیر و ...در مقاطع کارشناسی تا دکتری ارائه و با گذشت زمان، روزبه‌روز وسعت و تنوع گرایش‌ها و مقاطع تحصیلی آن افزایش یافت.

بازار کار رشته مهندسی شیمی با توجه به تنوع محصولات و صنایع مختلف متفاوت است. با این حال، راه‌اندازی کسب‌وکار بهترین گزینه برای مهندس شیمی به حساب می‌آید.مهندسی شیمی، ابتدا با تمرکز بر صنعت و اقتصاد پدیدار شد؛ سپس با گسترش علوم و فناوری و نیاز به رشته‌ای که پوشش‌دهنده چند رشته به‌صورت همزمان بود، بسط و گسترش یافت تا بتواند نیاز صنایع و کسب‌وکارها را در جایی که به‌صورت همزمان به چند متخصص مهندس مکانیک، شیمیست حتی مدیر و اقتصاددان نیاز است، پاسخ دهد.

امروزه جایگاه رشته دانشگاهی مهندسی شیمی همان به‌کارگیری علومی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی برای پیاده‌سازی فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی در صنعت است. این شاخه از مهندسی با طراحی، ساخت و بهره‌برداری از فرایندها و همین‌طور کارخانه‌های مرتبط با صنایع شیمیایی مرتبط بوده و در صنایع شیمیایی با تغییرات شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی روی مواد خام، محصولاتی با ارزش صنعتی تولید می‌شود؛ بنابراین مطالعات مهندس شیمی بیشتر در سه حوزه اختلاط، مهندسی واکنش و جداسازی قرار دارد.

آنا: علاقه‌مندان به تحصیل در رشته شیمی باید در چه زمینه‌هایی دارای استعداد باشند و چه آموزه‌هایی را فرابگیرند؟

میرزایی‌قلعه‌قبادی: مانند سایر رشته‌های مهندسی، رشته مهندسی شیمی نیازمند ذهنی خلاق و فعال برای طراحی، محاسبات و پیاده‌سازی فرآیندهای صنعتی است. برخی گرایش‌ها مانند گرایش کاتالیست، ترموسینتیک، داروسازی، بیوتکنولوژی محیط‌زیست، صنایع غذایی، پلیمر و فراورش و از این قبیل، معمولاً برای انجام پایان‌نامه نیازمند کار آزمایشگاهی هستند.

سایر گرایش‌های مقطع تحصیلی ارشد و دکتری ممکن است سروکاری با آزمایشگاه نداشته باشند و به جای آن مشغول برنامه‌نویسی و شبیه‌سازی کامپیوتری شوند؛ در میان معمول‌ترین این رشته‌گرایش‌ها می‌توان از گرایش‌های شبیه‌سازی، کنترل، بهینه‌سازی، برخی گرایش‌های جداسازی، پدیده‌های انتقال و حتی ترمودینامیک نام برد.

فرصتی برای علاقه‌مندان پژوهش و تحقیق

علاقه‌مندان به تحصیل در رشته مهندسی شیمی باید از توانایی‌های هوش و استعداد تحصیلی، خلاقیت، تجزیه‌وتحلیل، آشنایی با کامپیوتر، روحیه کار گروهی و آشنایی با زبان انگلیسی برخوردار باشند. مشخص است که افراد صاحب ذوق و علاقه‌مند به فعالیت در حوزه‌های مواد شیمیایی، نفت و گاز، پتروشیمی، پلیمر، صنایع غذایی، طراحی و ساخت کاتالیزهای پرمصرف صنعت، صنایع تصفیه آب و پساب صنعتی، محیط‌زیست، آلودگی هوا و خاک، تهیه و ساخت شوینده‌ها، ساخت انواع حلال‌های صنعتی و شیمیایی، نانو مواد، پوشش‌ها و رنگ‌ها، حفاظت خوردگی، استخراج فلزات با ارزش و بازیافت انواع مواد گران‌بها و کمیاب و موارد متعدد از این قبیل می‌توانند به مهندسی شیمی ورود پیدا کنند و بعد از کسب دانش و مهارت لازم در یکی از زمینه‌هایی که نام برده شد، مشغول شوند.

مسئله‌ای که شاید باید بیشتر به آن پرداخت، جنبه تحقیقاتی مهندسی رشته شیمی بوده که دریایی از فرصت برای علاقه‌مندان پژوهش و تحقیق است. به علاقه‌مندان به رشته مهندسی شیمی پیشنهاد می‌شود در زمینه برنامه‌نویسی و کار با نرم‌افزارهای تخصصی این رشته مهارت داشته باشند. حتماً دوره کارآموزی را در صنعت مرتبط و با پشتکار فراوان بگذرانند؛ زیرا بسیاری از پروژه‌های صنعتی و دانشگاهی رشته مهندسی شیمی مستلزم فعالیت‌های آزمایشگاهی هستند؛ بنابراین توانمندی و مهارت‌های آزمایشگاهی جزء لاینفک این رشته است.

آنا: آینده شغلی دانش‌آموختگان رشته مهندسی شیمی در بازار کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

میرزایی‌قلعه‌قبادی: مهندسی شیمی یکی از گسترده‌ترین بازارهای کار را در صنعت به خود اختصاص داده و عمده‌ترین مشاغل و صنایعی که دانش‌آموختگان رشته مهندسی شیمی می‌توانند در آنها مشغول به کار شوند شامل واحدهای مختلف صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ازجمله اپراتوری واحد، ایمنی، واحد کنترل، مدیریت واحد و کارخانه، صنایع تولید رنگ و رزین‌ها، صنایع مواد غذایی، صنایع آرایشی ـ بهداشتی، کارخانه‌ها تولید شوینده‌ها، چرم‌سازی، ساخت انواع حلال‌ها، صنایع بازیافت مواد گران‌بها، صنایع استخراج فلزات با ارزش، ساخت و تولید انواع دستگاه‌های صنعتی به‌خصوص صنایع شیمیایی و انواع باتری‌های صنعتی (لیتیمی، سربی اسیدی، کادمیم و ...، می‌شود.

امروز بخش زیادی از بدنه مدیران، کارشناسان و مهندسان صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی کشور فارغ‌التحصیل مقاطع مختلف دانشگاه آزاد اسلامی هستند.صنعت خوردگی و حفاظت از خوردگی، صنایع گسترده پلیمری و پتروشیمی، صنایع بایومدیکال و بیوتکنولوژی، صنایع داروسازی، تولید انواع کریستال‌های خوراکی و صنعتی، خطوط انتقال گاز و نفت و ارزیابی اقتصادی واحدهای صنعتی، مراکز دانش‌بنیان و حوزه‌های فناوری، حوزه‌های نرم‌افزاری مانند طراحی سیستم‌های کنترل و نرم‌افزارهای کاربردی صنایع، شرکت‌ها و نهادهای مطالعاتی طرح‌های توجیهی احداث کارخانه‌ها و در کل در هر فرآیند و واحد صنعتی که از ماده اولیه ماده‌ای با ارزش‌افزوده تولید می‌شود، استفاده از مهندس شیمی برای بهبود فرآیند، بهینه‌سازی و افزایش سودآوری ضروری است.

بازار کار رشته مهندسی شیمی با توجه به تنوع محصولات و صنایع مختلف متفاوت است. در برخی صنایع مانند نفت و گاز، پالایشگاه‌ها، صنایع پلیمری، صنایع معدنی و آبکاری و خوردگی فرصت‌های شغلی بیشتر هستند و در برخی صنایع دیگر مانند داروسازی، بیوتکنولوژی و رنگ و رزین هنوز بازار به بلوغ لازم نرسیده و فرصت‌های شغلی کمتر هستند. با این حال، راه‌اندازی کسب‌وکار بهترین گزینه برای مهندس شیمی به حساب می‌آید.

صنایع نفت و گاز عمدتاً در جنوب کشور و در استان‌های خوزستان و بوشهر واقع شده‌اند؛ اما سایر صنایع اعم از مواد شیمیایی، پلیمری، لاستیک، معدن سیمان و از این قبیل در سایر مناطق کشور نیز پراکنده‌اند. با این تفاسیر، می‌توان به‌وسیله درک نیازهای منطقه‌ای و با سرمایه‌ای نه‌چندان زیاد به راه‌اندازی کسب‌وکار اقدام کرد. امید فراوان داریم که این امر در کشور رشد یابد تا مهندسان شیمی مسئولیت تولید و کنترل کیفیت و بخش تحقیق و توسعه (R&D) صنایع فوق را بیش از پیش بر عهده بگیرند.

آنا: استقبال داوطلبان از رشته مهندسی شیمی چگونه است و چالش‌های این رشته را چه چیزهایی می‌دانید؟

میرزایی‌قلعه‌قبادی: مهندسی شیمی ازجمله رشته‌هایی است که علاقه‌مندان زیادی داشته و از هر دو رشته ریاضی فیزیک و علوم تجربی متقاضی دارد.

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها مانند سایر رشته‌های فنی پیداکردن شغل مناسب و متناسب با رشته است؛ البته در ایران شرایط استخدام برای مهندسان شیمی با وجود کارخانه‌های متنوع، پالایشگاه‌ها، واحدهای پتروشیمی، خطوط انتقال نفت و گاز و انرژی، کارگاه‌های تولیدی و ...در وضع نسبتاً مناسبی قرار دارد و دانش‌آموختگان باید توجه داشته باشند که با افزایش مهارت‌های جنبی می‌توانند شانس خود را در استخدام بالا ببرند. راه‌اندازی کسب‌وکارهای تولید محصولات جدید و راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز می‌تواند برای فارغ‌التحصیلان این رشته زمینه کسب درآمد باشد.

آنا: گروه آموزشی رشته مهندسی شیمی دانشگاه آزاد اسلامی در تربیت دانشجویان چقدر موفق بوده است؟

میرزایی‌قلعه‌قبادی: در دانشگاه آزاد اسلامی ظرفیت‌های بالایی برای رشته شیمی وجود دارد. در اکثر واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی این رشته وجود دارد و متقاضیان می‌توانند در همه مقاطع این رشته تحصیل کنند. در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر نیز از مقطع کارشناسی تا دکتری امکان تحصیل در رشته مهندسی شیمی مهیاست. استادان بسیار مجرب(سه دانشیار و ۱۲ استادیار) و چهار مرکز تحقیقاتی فعال ازجمله ظرفیت‌های این واحد دانشگاهی است.

پویایی رشته مهندسی شیمی با تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه

نزدیکی به صنایع پتروشیمی نیز ازجمله فرصت‌هایی است که برای دانشجویان علاقه‌مند به مهندسی شیمی در دانگشاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر وجود دارد. دانشگاه آزاد اسلامی از زمان راه‌اندازی تاکنون در کنار سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نقش بسیار مؤثری در آموزش و پرورش مهندسان و کارشناسان کارآمد داشته به‌گونه‌ای که امروز بخش زیادی از بدنه مدیران، کارشناسان و مهندسان صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی کشور فارغ‌التحصیل مقاطع مختلف دانشگاه آزاد اسلامی هستند.

آنا: و سخن آخر....

میرزایی‌قلعه‌قبادی: با توجه به وجود ذخایر عظیم نفت، گاز و انرژی در کشور از جوانان دعوت می‌کنم با تحصیل در این رشته و کسب دانش و مهارت بتوانند گامی بسیار مؤثر در راستای بهبود صنایع موجود و تولید محصولات مختلف بردارند و شاهد روزی باشیم که درآمدهای غیرنفتی کشور نیاز اقتصادی جامعه را برآورده کند.

ارتباط صنعت و دانشگاه موجب پویاترشدن رشته مهندسی شیمی می‌شود. در بیشتر کشورهای پیشرفته، صنایع پروژه‌های کاربردی و مشکلات عمده خود را به دانشگاه‌ها معرفی و دانشگاه‌ها نیز بر این اساس به جذب دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی اقدام می‌کنند. امید است که صنایع ما با تغییر نگرش و رویکرد بیش‌ازپیش به دانشگاه‌ها اعتماد کرده و ارتباط تنگاتنگی بین آنها برقرار شود تا صنایع برای حل مشکلات خود از متخصصان داخلی دانشگاهی استفاده کنند.

انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/